ثبت اختراع
اختراع، ثمره تلاش فکری و تراوش ذهنی مخترع است که در قالب یک محصول یا فرایند صنعتی متبلور می‌شود. اختراع معادل واژه "اینونشن" (invention) است. اما حمایت قانونی از اختراعات، منوط به ثبت آن طبق تشریفات قانونی کشور مربوطه است. در این صورت، واژه "پتنت" (patent) به کار می‌رود که اشاره به حق انحصاری مالک اختراع دارد.
حمایت از اختراع
پس از ثبت اختراع و اعطای حق مالکیت، از اختراع به دو شکل حمایت می‌شود:
1. **حمایت ایجابی**: دارنده حق اختراع می‌تواند از خلاقیت و تلاش ذهنی خود بهره‌برداری کند.
2. **حمایت سلبی**: دیگران مکلف هستند که این حقوق حاصل از آفرینش‌های فکری را محترم بشمارند و از هرگونه نقض این حقوق بدون اجازه مالک خودداری کنند. به این ترتیب، مخترع حق انحصاری در ساخت، صادرات، واردات، عرضه برای فروش، فروش و استفاده از فراورده‌ها و کالاهایی که مستقیما از طریق فرایند اختراع به دست می‌آیند، دارد.
مدت اعتبار گواهینامه ثبت اختراع
گواهینامه ثبت اختراع پس از 20 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه منقضی می‌شود. البته حفظ گواهینامه در این 20 سال منوط به پرداخت اقساط سالیانه است.
**اختراعات غیرقابل ثبت (استثنائات اختراع)**
بر اساس ماده 4 قانون، موارد زیر از حمایت قانونی اختراعات خارج هستند:
الف – کشفیات، نظریه‌های علمی، روش‌های ریاضی و آثار هنری
ب – طرح‌ها و قواعد با روش‌های انجام کار تجاری و سایر فعالیت‌های ذهنی و اجتماعی
ج- روش‌های تشخیص و معالجه بیماری‌های انسان یا حیوان (این بند شامل فرآورده‌های منطبق با تعریف اختراع که در روش‌های مزبور استفاده می‌شوند، نمی‌شود)
د- منابع ژنتیک و اجزای ژنتیک تشکیل‌دهنده آنها و همچنین فرایندهای بیولوژیک تولید آنها
ه – اختراعات پیش‌بینی‌شده در فنون و صنایع قبلی
فن یا صنعت قبلی به هر چیزی گفته می‌شود که در نقطه‌ای از جهان از طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا استفاده عملی یا هر طریق دیگری قبل از تقاضای ثبت اختراع افشا شده باشد. اگر افشای اختراع ظرف مدت 6 ماه قبل از تاریخ تقاضا صورت گرفته باشد، مانع ثبت اختراع نخواهد بود.
چگونگی ثبت اختراع در ایران
اداره مالکیت‌های صنعتی، متولی انجام امور مربوط به ثبت اختراعات در ایران است. این سازمان با راه‌اندازی سامانه‌ای به آدرس http://iripo.ssaa.ir امکان ثبت اینترنتی اختراع را فراهم آورده است.
متقاضیان پس از مراجعه به این سامانه، باید اطلاعات شخصی خود شامل تصویر کپی شناسنامه، کارت ملی و روزنامه رسمی تاسیس (برای اشخاص حقوقی) را به همراه مشخصات فنی اختراع خود ارائه دهند تا توسط کارشناسان بررسی شود.
توجه داشته باشید که اگر اختراعی به سفارش شخص حقیقی یا حقوقی انجام شده باشد، شخص سفارش‌دهنده صاحب حقوق اختراع محسوب می‌شود و باید به‌عنوان دریافت‌کننده ابلاغ‌ها در وبسایت معرفی شود تا اطلاعات لازم را از طریق ایمیل یا پیامک دریافت کند.